(KTSG Online) – Trong bối cảnh hiện đại, khi vấn đề an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường ngày càng được quan tâm, mô hình “Từ vườn lên bàn ăn” nổi lên như một xu hướng tất yếu, là cầu nối giữa thiên nhiên và ẩm thực, giữa những người nông dân tận tâm và những thực khách ý thức. Đây không chỉ là một trào lưu nhất thời mà còn là một triết lý sống, một hành trình ẩm thực đầy ý nghĩa.
- Từ kinh tế tuyến tính đến kinh tế tuần hoàn: Các mô hình doanh nghiệp mới với tư duy kinh doanh phát triển bền vững
- ‘Ba nhà’ cùng bàn cách tăng tốc cho nền kinh tế Net Zero
Mở đầu cho hành trình này là việc xây dựng những nguyên tắc bền vững cho mô hình “Từ vườn lên mâm”, dựa trên nền tảng nông nghiệp bền vững và kinh tế tái tạo. Chúng ta hướng tới sự hài hòa giữa ba yếu tố cốt lõi: sinh kế bền vững cho người nông dân, hệ sinh thái tự nhiên bền vững và cộng đồng bền vững.
Nguyên tắc tiếp cận
Sinh kế bền vững không chỉ là việc đảm bảo nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân mà còn là sự tự chủ về nguồn thực phẩm, giảm thiểu những rủi ro từ thị trường, thiên tai hay dịch bệnh. Hệ sinh thái tự nhiên bền vững là nền tảng cho mọi hoạt động canh tác, nơi sự đa dạng sinh học được trân trọng, các chất hóa học và rác thải được hạn chế tối đa. Cuối cùng, cộng đồng bền vững là sự gắn kết giữa những người nông dân, những người tiêu dùng và những người cùng chung chí hướng, cùng nhau xây dựng một nền nông nghiệp minh bạch, công bằng và có trách nhiệm.
Để hiện thực hóa những nguyên tắc này, chúng ta cần vận dụng một cách linh hoạt các phương pháp canh tác nông nghiệp bền vững, từ việc lựa chọn giống cây trồng bản địa, không biến đổi gen, đến việc sử dụng phân bón hữu cơ tự ủ, tận dụng tối đa năng lượng mặt trời và hạn chế tối đa rác thải nhựa.
Nguyên tắc “tiếp cận” sinh thái đặt đạo đức và sự quan sát lên hàng đầu, tôn trọng tri thức bản địa, cảnh quan, địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu. Chúng ta học hỏi từ những người đi trước, áp dụng những mô hình canh tác thuận tự nhiên, đồng thời không ngừng nghiên cứu, đổi mới để tìm ra những giải pháp tối ưu.
Nguyên tắc “đầu vào sinh thái” ưu tiên sử dụng nguồn lực tự nhiên, từ giống cây trồng, vật nuôi đến các giải pháp kỹ thuật. Năng lượng mặt trời được tận dụng tối đa, hóa chất bị loại bỏ, rác thải được tái chế, và hệ sinh thái dịch vụ được xây dựng dựa trên những giá trị “Thuận tự nhiên – Xanh – Bền vững”.
“Đầu ra sinh thái” là những sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, gắn liền với văn hóa bản địa. Nông sản và các sản phẩm chế biến sâu được tối ưu hóa năng lượng, hướng tới phát thải và rác thải bằng “0”.
Việc xây dựng một môi trường sống và làm việc sinh thái cũng là một yếu tố quan trọng. Chúng ta trân trọng đa dạng văn hóa, hợp tác với người dân địa phương, tạo ra một không gian để mọi người cùng nhau học tập, xây dựng và phát triển kiến thức.
Vận dụng các nguyên lý
Bên cạnh đó, việc vận dụng các nguyên lý của hệ sinh thái và sự đa dạng sinh học trong tự nhiên cũng đóng vai trò then chốt. Nguyên tắc ECO not EGO đề cao sự kết nối và hợp tác giữa các thành phần trong hệ sinh thái, coi con người chỉ là một phần nhỏ bé trong bức tranh thiên nhiên rộng lớn.
Canh tác thuận tự nhiên là phương pháp chủ đạo, thuận mùa, thuận thổ nhưỡng và thuận khí hậu. Chúng ta coi trọng sự cộng sinh, đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái, hiểu rõ vai trò của từng loài trong hệ thống.
Tri thức, kỹ năng và tài nguyên bản địa được ưu tiên nghiên cứu và ứng dụng. Chúng ta canh tác theo lịch thời vụ địa phương, sử dụng các công cụ truyền thống, thực hiện xen canh, luân canh và đa canh để tạo ra một hệ sinh thái đa dạng và bền vững.
Vùng đệm sinh thái được xây dựng để bảo vệ và tái tạo tiểu khí hậu, bảo vệ các thành phần sinh thái bên trong. Thiết kế vùng đệm cần hài hòa với cảnh quan và văn hóa địa phương, đối xử công bằng với mọi loại động, thực vật.
Tóm lại, định hướng ẩm thực “Từ vườn lên bàn ăn” là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, tâm huyết và sự chung tay của cả cộng đồng. Đây không chỉ là một mô hình kinh doanh mà còn là một phong cách sống, một cách để chúng ta kết nối lại với thiên nhiên, trân trọng những giá trị truyền thống và cùng nhau xây dựng một tương lai bền vững.
(*) Chuyên gia về nông nghiệp tuần hoàn
