(KTSG Online) – Hiện nay, thị trường tín chỉ carbon trên thế giới có rất nhiều mức giá bán khác nhau. Có thị trường bán từ 70-150 đô la Mỹ/tấn carbon, song vẫn có nơi chỉ bán được 5 đô la Mỹ/tấn carbon. Theo các chuyên gia, giá của mỗi tín chỉ carbon được quyết định tùy theo thị trường và tùy theo hình thức hình thành tín chỉ carbon.
- Ngân hàng đẩy mạnh tín dụng xanh cho startup chuyển xanh
- Bộ TN&MT triển khai kế hoạch thực hiện công tác quản lý tín chỉ carbon
Theo thống kê của Ecosystem Marketplace – nền tảng cung cấp thông tin, nghiên cứu về thị trường tín chỉ carbon, dịch vụ hệ sinh thái và các cơ chế tài chính bền vững khác, trong bốn năm trở lại đây, lâm nghiệp và năng lượng tái tạo là hai ngành có lượng tín chỉ carbon được giao dịch nhiều nhất.
Trung bình giá giao dịch của ngành lâm nghiệp ở mức 9,72 đô la Mỹ/tấn carbon vào năm 2023. Giá tín chỉ của ngành này đã tăng đều đặn suốt nhiều năm qua, từ mức 5,46 đô la Mỹ/tấn carbon vào năm 2020.
Ngoài ra, các dự án năng lượng tái tạo cung cấp lượng tín chỉ carbon nhiều thứ hai thị trường. Giá bán đạt trung bình 3,88 đô la Mỹ/tấn carbon vào năm 2023. Mức giá ngành năng lượng tái tạo có tăng nhẹ so với năm 2020 là 1,08 đô la Mỹ/tấncarbon. Có thể thấy rằng, hiện thị trường tín chỉ carbon có rất nhiều mức giá bán.
Trước đó, vào cuối năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam đã bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới (World Bank) với đơn giá 5 đô la Mỹ/tấn, thu về 51,5 triệu đô la Mỹ (khoảng 1.200 tỉđồng). Tuy nhiên, hiện vẫn có nhiều ý kiến cho rằng mức giá 5 đô la Mỹ/tấn carbon của Việt Nam còn khá thấp. Chẳng hạn như ở châu Âu có thể được bán tới từ 120-150 đô la Mỹ/tấn carbon, các thị trường khác có thể bán từ 70-100 đô la Mỹ/tấn carbon.
Chia sẻ với KTSG Online về vấn đề giá bán tín chỉ carbon hiện nay, Tiến sĩ Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn (TPHCM), cho biết giá của mỗi tín chỉ carbon được quyết định tùy theo thị trường và tùy theo hình thức hình thành tín chỉ carbon. Do đó chưa có căn cứ đánh giá rằng 5 đô la Mỹ/tấn carbon là thấp.
Thị trường carbon có hai loại là thị trường tự nguyện và thị trường bắt buộc. Trong đó, thị trường tự nguyện dựa trên cam kết của các quốc gia trong Công ước khung Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC). Còn thị trường bắt buộc dựa trên cơ sở hợp tác thỏa thuận song phương hoặc đa phương, bên mua tín chỉ tham gia vào các giao dịch để đáp ứng các chính sách về môi trường xã hội. Vì vậy, giá tín chỉ carbon ở hai thị trường này khác nhau.
Ông Hải cho biết, Chính phủ Việt Nam bán tín chỉ carbon rừng là bán ở thị trường tự nguyện cho đối tác, họ mua số lượng lớn và mua theo cam kết của dự án. Đây là giá trung bình đối với loại tín chỉ carbon này. Còn các doanh nghiệp (cần mua tín chỉ carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính) ở thị trường bắt buộc liên hệ với các đơn vị trung gian để mua lại tín chỉ carbon. Đơn vị trung gian bán giá nào, thì các doanh nghiệp sẽ phải mua theo giá đó.
Theo thống kê của Đại học Adelaide (Úc), giá bán trung bình toàn cầu mỗi tín chỉ carbon ở mức 11,2 đô la Mỹ. Trước câu hỏi đặt ra liệu Việt Nam đang có mức giá bán tín chỉ carbon thấp, Tiến sĩ Phạm Thu Thủy, đại diện Trung tâm nghiên cứu lâm nghiệp quốc tế (CIFOR) và Đại học Adelaide tại Úc, cho biết: “Mức giá trung bình hơn 11 đô la Mỹ/tín chỉ không thể hiện nhiều. Giá trung bình có nghĩa là ở nơi nào đó bán được giá rất cao nhưng cũng có nơi bán giá rất thấp. Do vậy, chúng ta cũng không nên quá tập trung vào mức giá trung bình của thế giới để nhận định giá Việt Nam đang bán là đắt hay rẻ. Chúng ta cần nhìn nhận rằng nếu làm tốt, thì đâu là mức trần cao nhất mà Việt Nam có thể đạt tới”.
Theo bà Thuỷ, mọi người cần hiểu rằng trong các dự án mua bán, dù ở mức giá 5 đô la Mỹ/tín chỉ nhưng lại được hỗ trợ kỹ thuật rất nhiều. Phía bên bán không cần phải bỏ ra nhiều chi phí. Do đó, nếu chỉ tập trung vào mức giá đắt hay rẻ, thìkhông phản ánh được tất cả vấn đề. Mọi người cần xem rằng trong bối cảnh đó, mức giá này là tốt nhất và mang lại lợi ích tốt nhất cho quốc gia. Tuỳ vào từng thời điểm, giá bán sẽ khác nhau nên cần tập trung vào lợi ích lớn hơn. Đây mới là điều quan trọng.
Để có được tín chỉ carbon chất lượng với giá cao, nhiều chuyên gia cho rằng, nước ta cần có quy trình gắn kết chặt chẽ từ nghiên cứu khả thi dự án; kiểm kê lượng phát thải carbon; cải thiện, nâng cao chất lượng hấp thụ carbon; tiếp tục giám sát và báo cáo và cuối cùng thực hiện xác nhận tín chỉ carbon theo đúng tiêu chuẩn toàn cầu.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện Việt Nam đứng thứ 5 trong các nước tạo tín chỉ carbon và đã thu được 1.200 tỉđồng nhờ bán tín chỉ này. Theo lộ trình, đến năm 2025, nước ta sẽ thành lập sàn giao dịch carbon.
Tín chỉ carbon là chứng nhận có thể giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải một lượng khí CO2 hoặc một lượng khí nhà kính khác quy đổi sang CO2 tương đương. Một tín chỉ tương đương với một tấn CO2 hoặc một tấn CO2 quy đổi tương đương.
